decimanus

decimanus

decimānus od. gew. decumānus, a, um (decimus, decumus), zum Zehnten gehörig, I) eig.: A) im allg.: dec. numerus, die Zehnzahl, Chalcid. Tim. 35 u. 36. – B) insbes.: 1) als publiz. t. t., zum Zehnten als Abgabe, ager, von dem der Zehnte gegeben wird, Zehntacker, Cic.: frumentum, der zehnte Scheffel vom Getreide, der Zehnte, Cic.: oleum, der Z. vom Öl, Lucil. fr. – subst., decumānus, ī, m., der den Zehnten gepachtet hat, der Zehntpächter, Cic.: so auch mulier decumana, od. bl. decumana, ae, f., die Frau od. Kebsfrau eines Zehntpächters, Zehntpächterfrau od. -dirne, Cic. – 2) als milit. t. t.: a) zur zehnten Legion gehörig, miles decumanus, Auct. b. Afr. 16, 3: im Plur. gew. bl. decumani, Auct. b. Afr., Tac. u.a.: tricensimani decimanique Fortenses, Amm. 18, 9, 3. – b) zur zehnten Kohorte gehörig, porta decumana, das »Haupttor« des röm. Lagers (weil daselbst die zehnten Kohorten der Legionen lagen), gegenüber der porta praetoria, Caes. u.a. – 3) als t. t. der Agrikult., decumanus limes od. bl. decumanus, eine durch den Ader od. Weinberg von Osten nach Westen gezogene Grenzlinie (Ggstz. cardo, w. s.), Col. u. Plin. – II) meton. = ansehnlich, groß, ungeheuer (vgl. 1. decimus, decem etc.), acipenser (weil die Zehnteinnehmer das Größte nahmen), Lucil. sat. 1240: ova, ibid. 1151: Albesia scuta, ibid. 1150: fluctus (τρικυμία), ibid. 3, 38; vgl. Paul. ex Fest. 4, 7 u. 71, 15.


http://www.zeno.org/Georges-1913. 1806–1895.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • Decimānus — (Decumanus), 1) (röm. Ant.), der Pächter eines Zehentackers (D. ager); 2) Pachter von Zehentgetreide (Decimanum), die Hauptabgabe der Unterthanen in den römischen Provinzen; 3) Soldat der 10. Legion …   Pierer's Universal-Lexikon

  • DECIMANUS — seu DECUMANUS limes in Charta Aistulsi Longob. Regis A. C. 753. apud Ughell. Ital. Sacr. Tom. II. p. 105 maximus inter agrorum limites, qui ab Oriente in Occid. ducebatur, sicut Cardo a Meridie in Septentr. Salmasio nomen habet ab hora decima, i …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Ориентирование — определение стран света или горизонта (от Orient восток). Простейшим инструментом для О. в незнакомой местности служит компас. Компас с разделенным горизонтальным кругом и прямолинейным краем коробки называется ориентир буссолью, которая… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • Lugdunum — Pour les articles homonymes, voir Lugdunum (homonymie). Lugdunum Site antique de Lyon …   Wikipédia en Français

  • Decŭma — u. Decumanus, s. Decima u. Decimanus …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Decumanus, S. (1) — 1S. Decumanus, M. (27. Aug.). Vom Lat. decimanus = den 10. Theil betreffend etc. – Dieser hl. Decumanus war ein Einsiedler und Martyrer in England, stammte von vornehmen Eltern in der Provinz Wales ab, zeichnete sich von Jugend auf durch… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • decuman — /dek yoo meuhn/, adj. 1. large or immense, as a wave. 2. (in ancient Rome) of or pertaining to the tenth cohort of a legion. n. 3. Also called decuman gate. (in ancient Rome) the main gate of a military camp, facing away from the enemy and near… …   Universalium

  • quarto-déciman — quarto déciman, ane (kouar to dé siman, ma n ) adj. Qui a rapport au quatorzième jour du mois juif de nisan, jour auquel, suivant les Évangiles synoptiques, Jésus fit la Cène, et auquel, dans les temps primitifs du christianisme, les Églises d… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • DECUMANA — nomen portae apud Romanos, quae a tergo castrorum erat, sic dicta, quod ampla esset ac patens. Ex ea desertores ac facinorosi, in quos iure militari animadvertendum erat, educebantur, poenis coercend. Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 10. c. 12. Ad… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • GALLICUS Limes — vide supra Decimanus …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MARITIMUS Limes — vide supra Decimanus …   Hofmann J. Lexicon universale

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”