maturus

maturus

mātūrus, a, um »rechtzeitig«, I) reif, A) v. Früchten, poma m. et cocta (Ggstz. cruda), Cic.: fruges, Verg.: ficus maturissimae, Colum.: seges farris matura messi, Liv. – neutr. subst., quod maturi erat (Ggstz. viride), Liv. 34, 26, 8. – B) reif, vollkommen, tauglich, 1) eig., physisch: a) übh.: maturi soles, vollzeitige, kräftige, Verg.: ovis, zur Zucht reif, -tauglich, Colum.: venter, dem Gebären nahe, Ov.: so auch von Frauen selbst, matura vocabit Ilithyiam, Ov.: Roxane matura ex Alexandro, hochschwanger von Alex., Iustin.; vgl. Burmann Phaedr. 1, 18, 5. – b) dem Lebensalter nach reif, d.i. erwachsen, mannbar, virgo, Hor.: Nero maturus annis, Tac.: maturior annis, der ältere, Ov. – m. Dat., virgo matura viro, Verg.: virgo iam matura nuptiis, Vitr.: Lucius maturus viribus, Vell.: progenies matura militiae, Liv.: u. so maturus imperio (Regierung), Liv.: ivit in Poenos nondum tantae maturus rei Scipio, Sen. – m. ad u. Akk., maturus ad arma, waffenfähig, Sil. – Plur. subst., maturi, Herangereifte, Erwachsene (Ggstz. pueri), Lact. 5, 13, 3. – u. v. Bejahrten u. dgl., bejahrt, od. wie ὡραιος, gleichs. dem Tode reif, hochbejahrt, im hohen Alter, patres, Hor.: senex, Hor.: maturus aevi, Verg. (vgl. unten animo m. et aevo): te maturum oppetere mortem, Cic. de div. 1, 36 B. – u. vom Lebensalter selbst, aetas, männliches, zum Handeln kräftiges, Hor.: vetustas, hohes, Lucr.: u. so senecta, Ov. – c) dem Dienstalter nach bald ausgedient, centurionum maturi iam, Suet. – 2) übtr.: a) geistig u. moralisch, reif dem Verstand u. Charakter nach, annis gravis et animi maturus Aletes, Verg.: Lelex animo maturus et aevo, Ov. – b) der Entwicklung nach reif, gereift, an der Zeit, gloria, auf seinem Höhepunkt, Liv.: virtus, vollendete Tüchtigkeit, Liv.: seditio, zum Ausbruch reif, Liv.: missio, Curt.: imperia, zur Ausführung reif, Iustin.: edidit haec Calchas, quae iam matura (gereift) videtis, Cic. poët.: matura causa belli, die geltend zu machen an der Zeit war, schon gültige, Liv. – scribendi exspectandum tempus maturius, geeignetere, Cic.: mihi vero ad Nonas bene maturum videtur fore... Quare istum diem probo, Cic.: maturum videbatur (schien an der Zeit zu sein) repeti patriam, Liv. – dah. c) von dem, was sicher u. sogleich gewonnen werden kann, gleichs. schon zur Ernte reif, omnia matura sunt, victoria, praeda, laus, Sall. Iug. 85, 48. – II) frühzeitig, früh, zeitig, 1) eig.: faba, Frühbohne, Colum.: fenum, das Heu, im Ggstz. zum Grummet, Colum.: hiems, Caes.: dies, Tibull.: decessio, Cic.: mors, Flor. 3, 17, 9: honores, Hor. u. Ov.: calidiora atque eo maturiora messibus Apuliae loca, und wo deshalb die Ernte zeitiger wäre (früher einträte), Liv.: aetas maturissima, Cornif. rhet.: robur aetatis quam maturrimum precari, Tac. ann. 12, 65: sum maturior illo, bin zeitiger (eher) gekommen, Ov.: u. so ut taedio regum maturior veniret libertas, Liv. – maturum censeo faciendum, ut iubeas etc., Cato fr. – 2) übtr., der Entwicklung usw. nach früh = beschleunigt, schleunig, rasch, victoria, Liv.: iudicium, Cic. – / Ungew. Superl. maturrimus, Tac. ann. 12, 65 (s. oben no. II, 1): öfter Adv. maturrime, s. mātūrēa. E.


http://www.zeno.org/Georges-1913. 1806–1895.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • maturus — index expeditious, ripe Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • măturuş — măturúş s.n. (reg.) pămătuf de şters vatra cuptorului. Trimis de blaurb, 06.07.2006. Sursa: DAR …   Dicționar Român

  • Maturus, S. — S. Maturus (2. Juni), Martyrer zu Lyon. S. S. Pothinus. (I. 161). [Bemerkung: Die Namen Matutina, Matutinus heißen so viel als »früh Morgens«. (Vgl. Ps. 62,7.) …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • MATURUS Marius — vide Marius …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MARIUS Maturus — maritimarum Alpium procurator, coh. citâ gente, arcere provinciae finibus Othonianos nequlcquam intendit. Tacit. Hist. l. 2. c. 12 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MATUR — Maturus …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • mat. — maturus зрелый …   Latin abbreviations in biology

  • maturité — [ matyrite ] n. f. • 1485; lat. maturitas 1 ♦ État d un fruit mûr. Cueillir un fruit avant sa complète maturité. Maturité précoce (⇒ précocité) , tardive. Arriver, venir à maturité. ♢ Par anal. Maturité d un abcès. 2 ♦ Fig. État de ce qui a… …   Encyclopédie Universelle

  • mature — [ matyr ] adj. • 1495 « mûr »; « posé, sensé » v. 1240; lat. maturus « mûr » 1 ♦ Didact. Poisson mature, prêt à frayer. 2 ♦ Biol. Cellule mature, parvenue au terme de son développement. 3 ♦ Biochim. Qui est formé à partir de précurseurs inactifs… …   Encyclopédie Universelle

  • mâture — mature [ matyr ] adj. • 1495 « mûr »; « posé, sensé » v. 1240; lat. maturus « mûr » 1 ♦ Didact. Poisson mature, prêt à frayer. 2 ♦ Biol. Cellule mature, parvenue au terme de son développement. 3 ♦ Biochim. Qui est formé à partir de précurseurs… …   Encyclopédie Universelle

  • prématuré — prématuré, ée [ prematyre ] adj. • 1632; lat. præmaturus « mûr avant » 1 ♦ Qu il n est pas encore temps d entreprendre. Je crains que ce ne soit une démarche prématurée. Il est prématuré de... (cf. Il est trop tôt pour). Il serait prématuré d en… …   Encyclopédie Universelle

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”