sedes

sedes

sēdēs, is, f. (sedeo), der Sitz, I) eig. u. übtr.: A) eig., der Stuhl, die Bank, der Thron usw., sedes honoris, sella curulis, Cic.: sedes regia, Liv., regalis, Augustin.: media inter deos, Plin. pan.: omnes in iis sedibus, quae erant sub platano, consedisse dicebat, Cic.: ad laevam eius capite velato sedem capere, Liv.: sedes ponere (setzen), Liv.: priores sedes (Ehrensitz) tenere, Hor.: in suis sedibus trucidari, Liv.: tibi concedo meas sedes (im Doppelsinn = meinen Sitz u. = meine Behausung), Cic. de div. 1, 104. – B) übtr.: a) der Sitz, Wohnsitz, die Wohnung, Behausung, der Aufenthalt, die Heimat, sceleratorum, Schelmensitz (in der Unterwelt), Cic.: ebenso scelerata, Ov.: sedes fundatur Veneri, Verg.: eam sibi domum sedemque deligere, Cic.: sedem certo loco domiciliorum causā constituere, Cic.: ad quaerendam sedem Alpes transgredi, Liv. – Plur., sedes sanctae penatium deorumque, Cic.: mediis in sedibus, Catull.: sedes discretae piorum, Hor.: Troiani, qui Aeneā duce sedibus incertis vagabantur, Sall.: aliud domicilium, alias sedes petere, Caes.: reverti in suas sedes regionesque, Caes.: non haerere in suis sedibus, Cic.: his sedibus sese continere, Caes.: in continentem sedes transferre, Liv.: sedes intrare silentum (der Stummen = der Toten in der Unterwelt), Ov. – Insbes., α) Standquartier der Soldaten, Veget. mil. 3, 4 in. Iustin. inst. 2, 11 pr. Cod. Theod. 6, 24, 2. Amm. 14, 2, 12 u.a. (u. dazu Lindenb.). – β) der Richterstuhl, die Gerichtsstelle, Cod. Iust. 3, 1, 14 u.a.: urbanae sedis apparitor, ibid. 12, 54, 2. – γ) Wohnplatz der Toten, Ruhestätte = Grab, ita Augustum in foro potius quam in campo Martis sede destinatā cremari vellent, Tac. ann. 1, 8: sedibus hunc refer ante suis et conde sepulchro, Verg. Aen. 6, 152 (u. so Verg. Aen. 6, 371): aeternam tibi sedem, Hermes, aramque dicavi, Anthol. Lat. 1284 M. – δ) die Behausung der Seele = der Leib, anima misera de sede volens exire, Ov. met. 11, 788: priore relictā sede, ibid. 15, 158 sq. – b) v. lebl. Subjj., der Sitz, Boden, Grund, die Grundfeste, der Platz, die Stätte, turrim convellimus altis sedibus, Verg.: mare totum a sedibus imis ruunt (venti), Verg.: ossa in suam sedem reponere, einrichten, Cels.: suis sedibus convulsa Roma, Cic., domus, Plin. ep.: montes moliri sede suā, Liv.: montem vellere sede, Sil. – sedes belli, Sitz, Schauplatz, Liv. u. Vell.: sedes orationis, Ruhepunkt, Quint.: neque verba sedem habere possunt, si etc., Cic. – II) meton., das Gesäß = der Hintere, Plin. 22, 61 u.a. Ps. Apul. herb. 87, 3. – / Nom. Sing. sedis, Liv. 9, 23, 1 H.: Genet. Plur. sedum (vgl. Prisc. 7, 7. Prob. inst. 92, 1 u. 97, 18 K. Consent. 356, 2 K.), Cic. Sest. 45; de lege agr. 2, 51 M. Liv. 5, 42, 1; sedium, Vell. 2, 109, 3: seedes geschr., Corp. inscr. Lat. 1, 1006 u. 1166.


http://www.zeno.org/Georges-1913. 1806–1895.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • SEDES — in l. 10. Cod. Theodos. de Malef. Mathem. Quia nonnulli ex ordine Senatorio maleficiorum invidiâ stringebantur; idcirco huiusmodi negotia Urbanae praesectur ae discutienda permisimus. Quod si quando huiusmodi inciderit quaestio, quae iudiciô… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Sedes — or Sedes (Latin seat; Polish toilet seat) may mean:*Sedes (band), a Polish punk rock band *a bishop s episcopal throne, also known as a cathedra *Sedes (Thessaloniki), Greece, a settlement in Greece *Seat (territorial administrative unit)‎ in the …   Wikipedia

  • sedes — /sēˈdēz or sedˈās/ (Latin) noun A seat sedes impedita /im pə dīˈtə or im pedˈi ta/ noun A papal or episcopal see where there is a partial cessation by the incumbent of his episcopal duties sedes vacans /vāˈkənz, vaˈ or waˈkanz/ (also sede vacante …   Useful english dictionary

  • Sèdes — Le nom est surtout porté dans les Pyrénées Orientales (Pia). On peut penser au surnom d un marchand de soie (occitan et catalan seda ), comme semble l indiquer la forme Sedas (XVIIe siècle). A noter cependant la présence d un lieu dit Les Sedes à …   Noms de famille

  • Sedes — (lat.), 1) der Sitz; S. fixa, fester, bestimmter Wohnsitz, Wohnort; 2) der Sitztheil des Körpers, bes. der After (s.d.); 4) auch die Ausleerungsstoffe der Därme …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Sēdes — (lat.), Sitz, Wohnsitz; auch soviel wie Stuhlgang. S. apostolica, der päpstliche Stuhl …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Sedes — (lat.), Sitz, Wohnsitz; S. apostolĭca, der Apostolische (päpstl.) Stuhl …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Sedes — Sedes, s. Sedalkirche …   Herders Conversations-Lexikon

  • sedes — index dwelling, foundation (basis), inhabitation (place of dwelling), residence, seat Burton s Legal Thesaurus. William C …   Law dictionary

  • sedes — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. mnż I, D. u, Mc. sedessie {{/stl 8}}{{stl 7}} urządzenie sanitarne, służące odprowadzaniu fekaliów, w kształcie muszli i dopasowanej do niej podnoszonej deski z przykrywą, też: sama muszla lub sama deska; ubikacja, klozet …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Sedes sapientiae (revue) — Pour les articles homonymes, voir Sedes sapientiae.  Sedes Sapientiae {{{nomorigine}}} …   Wikipédia en Français

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”