cieo

cieo

cieo, cīvī, citum, ciēre (verwandt mit κίω, ich gehe, κινέω, ich setze in Bewegung), rege machen, wecken, I) = in Bewegung setzen od. erhalten, anregen, erregen, rege erhalten, 1) Lebl.: a) übh.: natura omnia ciens et agitans motibus et mutationibus suis, Cic.: inanimum est omne quod pulsu agitatur externo; quod autem est animus, id motu cietur interiore et suo, Cic.: puppes sinistrorsum citae, Hor. – im Bilde, ingentem molem irarum ex alto animo, eine gewaltige Macht der Leidenschaft aus der Tiefe der Seele heraufbeschwören, Liv. 9, 7, 3. – So nun bes. α) als t. t. des Schachspiels, calcem ciere, einen Stein ziehen, Plaut. Poen. 908. – β) als gerichtl. t. t., herctum ciere, die Erbschaft beweglich machen, d.i. teilen, Cic. de or. 1, 237. – γ) als milit. t. t., pugnam ciere, den Kampf durch eigenes Beispiel rege erhalten, nicht ruhen lassen, immer wieder von neuem entflammen (v. Vorkämpfer, bes. aber v. Feldherrn), Liv. (s. Heräus Tac. hist. 2, 25 u. 4, 78. Müller u. Weißenb. Liv. 1, 12, 2): so auch proelium, Liv.: u. pugnam acerrime, Curt., impigre, Tac., nihilo segnius, Liv.: u. bellum (= pugnam) inter primores duces acerrime, Iustin.: bella cie! Verg. – b) in unruhige Bewegung setzen, aufregen, in Aufruhr bringen, erschüttern u. dgl., mare venti et aurae cient, Liv.: c. imo aequora fundo (v. Meergott), Verg. – absurdo sono fontes et stagna, Poët. b. Cic.: caelum tonitru, Verg. – 2) leb. Wesen, herbeiziehen, bes. durch den Ruf der Stimme od. der Signaltöne, a) übh., herbeirufen, herbescheiden, Narcissum, Tac.: lugubri voce Acerbam, Iustin. – bes. Geister, zitieren, ab inferis animas, Lact. 4, 27, 18: certis carminibus cieri ab inferis animas, Lact. 7, 37, 7. – b) zum Kampfe herbeirufen, aufrufen, aufbieten, non homines tantum, sed foedera et deos, Liv.: vires intimas molemque belli (die ganze Macht des Kr.), Tac. – viros aere, Verg.: veteres illic novosque exercitus, Tac.: ab ultimis subsidiis cietur miles, Liv.: patriis agmen ab oris, Verg.: alqm ad arma, Liv.: alqm ad pugnam, Vell. u. Amm.: ad belli munia militem, Tac.: alqm magno clamore in pugnam, herausfordern, Sil.: Germanos in nos ciet, Tac.: raptu Helenae primores Argivorum viros ad se, gegen sich (v. Troja), Catull. – c) zu Hilfe, anrufen, zu Hilfe rufen, bes. eine Gottheit, nocturnos manes carminibus, Verg.: Alecto dirarum ab sede dearum infernisque tenebris, Verg.: vipereas Stygia de valle sorores (die Furien), Ov. – II) = zur Erscheinung bringen, wecken, erwecken, erregen, 1) durch äußere od. innere Anregung, a) übh. Erscheinungen u. Zustände, deutsch erregen, aufsteigen machen od. lassen, bewirken, mare acriore vento concitatum fluctus ciere, Curt.: tempestates pluvias largosque imbres, pruinas aut calores (von Gestirnen), Gell.: lacrimas, bei sich erregen, poet. = weinen, Verg. Aen. 6, 468: ex corporis totius natura et figura varios motus (Schwingungen) cieri, tamquam in cantu sonos, Cic. – qui tantas iam nunc procellas proelia atque acies iactando inter togatos ciet (im Bilde, deutsch etwa: so viele Gewitter aufsteigen läßt), Liv.: cuius orbis (Kreislauf) semper eodem modo cietur, Cic.: cum eam partem attingit, quā sensus (äußere Sinn) cieri potest, Cic. – b) als mediz. t. t., körperl. erregen, befördern, hervortreiben, alvum, Col. u. Plin. (cita alvus, der Durchfall, Cels. 1, 6): menses, sudores, urinas (v. Heilmitteln), Plin. – c) kriegerische u. politische Zustände, erregen, anregen, veranlassen, beginnen, bellum, pugnam, Liv.: Martem, Verg.: seditiones, Liv.: vanos tumultus, Liv. – bellum omnibus viribus, Iustin. – 2) durch die Stimme od. durch musikal. Instrumente, a) Töne übh., anstimmen, erheben, ertönen lassen, von sich geben, fletus, Verg.: gemitus, mugitus, murmur, tinnitus, Verg.: voces truces, Apul.: nocturnus aeris sonus, qualis Cerealibus sacris cieri solet, Vell. – singultus ore, Catull.: tinnitus aere, Catull. – b) Worte, Namen, hören lassen, ausrufen, rufen, nennen (vgl. die Auslgg. zu Verg. Aen. 3, 68. Ruhnken Ov. her. 7, 101. Bünem. Lact. 4, 1, 10), alqd od. alqm magnā voce, Lucr. u. Verg.: triumphum nomine! d.i. ihr io triumphe! rufen, anstimmen, Liv.: singulos nomine, Tac.: eos veris suis nominibus, Lact.: alqm clamore nominatim, Apul.: hominum vocabulo cieri, Lact.: c. lamentatione flebili maiores suos, Tac.: modo nomina singulorum, modo centuriam, Tac. – dah. als zivil. t. t., ciere patrem, einen Vater angeben, aufweisen (um seine freie Abkunft zu beweisen), Liv. 10, 8, 10: u. so consulem patrem, avum, einen Konsul als V., als Gr., ibid. – / Nbf. cio, īre (in den Kompositis accio, concio u.s.f. allein üblich), selten, wie cio, Mart. 4, 90, 4: cit, Col. 6, 5, 1: cimus, Lucr. 1, 212 u. 5, 211: ciant, Apul. flor. 17. p. 27, 3 Kr.: ciuntur, Apul. de mundo 22 (aber Mart. Cap. 9. § 913 jetzt ciere).


http://www.zeno.org/Georges-1913. 1806–1895.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… …   Wikipedia

  • Come Out and Play (album) — Infobox Album | Name = Come Out and Play Type = studio Artist = Twisted Sister Released = November 9, 1985 Recorded = 1985 New York and Los Angeles Genre = Heavy metal Length = 39:36 (46:02 with bonus track) Label = Atlantic Records Producer =… …   Wikipedia

  • List of universities in Bogotá — The first university open in Bogotá was Universidad Santo Tomás, on July 13, 1580, just 41 years after the Hispanic foundation of the city. The Universidad Santo Tomás belong to the religious Dominican order.Another important university was… …   Wikipedia

  • Come Out and Play (album) — Pour les articles homonymes, voir Come Out and Play. Come Out and Play Album par Twisted Sister Sortie 9 novembre 1985 Enregistrement 1985 …   Wikipédia en Français

  • Commission Ouranos — (nom complet: Commission Internationale d Enquête Scientifique Ouranos ou Commission Internationale d Enquête Ouranos) (CIES ou CIEO) était un groupe d ufologues français fondé à Paris le 24 juin 1951[1] par Marc Thirouin. Le nom renvoie à… …   Wikipédia en Français

  • Commission internationale d'enquête ouranos — Commission Ouranos Commission Ouranos (nom complet: Commission Internationale d Enquête Scientifique Ouranos ou Commission Internationale d Enquête Ouranos) (CIES ou CIEO) était un groupe d ufologues français fondé à Paris le 24 juin 1951[1] par… …   Wikipédia en Français

  • Commission internationale d'enquête scientifique ouranos — Commission Ouranos Commission Ouranos (nom complet: Commission Internationale d Enquête Scientifique Ouranos ou Commission Internationale d Enquête Ouranos) (CIES ou CIEO) était un groupe d ufologues français fondé à Paris le 24 juin 1951[1] par… …   Wikipédia en Français

  • Universidades de Bogotá — Anexo:Universidades de Bogotá Saltar a navegación, búsqueda Sede La Macarena, facultad de Ciencias y Educación de la Universidad Francisco José de Caldas Desde sus comienzos como ciudad, Bogotá tuvo el privilegio de poseer claustros… …   Wikipedia Español

  • Salacia — SALACIA, æ, Neptuns Gemahlinn. Augustin. de Civ. Dei. l. IV. c. 10. Sie hat den Namen von Salum, das Meer. Varro de LL. l. IV. c. 10. oder auch von Salum und cieo, ich bewege, weil sie die Göttinn seyn sollte, welche das Meer bewegete. Festus l.… …   Gründliches mythologisches Lexikon

  • oscitate — To yawn; to gape. [L. oscito, fr. os, mouth, + cieo, to put in motion] * * * os·ci·tate (osґĭ tāt) to yawn …   Medical dictionary

  • Anexo:Universidades de Bogotá — Sede La Macarena, facultad de Ciencias y Educación de la Universidad Francisco José de Caldas. Desde sus comienzos como ciudad, Bogotá tuvo el privilegio de poseer claustros universitarios. El 13 de julio de 1580, tan sólo 41 años después de su… …   Wikipedia Español

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”